Tarifeli uçağımız ile İstanbul’dan hareket ve Saraybosna’ya varış. Havalimanı’nda rehber tarafından karşılanma. Özel aracımızla Başçarşıya hareket. Yolumuzun üzerinde halen savaş zamanı yapılan bombardımanın izleri bulunan binaları, Avrupa’nın ilk elektrik motorlu tramvay hattı olan ve Saraybosna’yı halen aktif olarak baştan başa dolaşan tramvay hattını, Tito dönemi Yugoslavya Halk Ordusu’na ait ancak günümüzde Saraybosna üniversite kampüsü olarak kullanılan binaları, ABD’nin dünyanın en büyük ikinci büyükeçiliği binasını, Saraybosna şehir müzesini, Parlemento binasını, Arap yatırımcılar tarafından yapılan ve bölgenin en büyük AVM sini görerek Başçarşı’ya varıyoruz. İlk durağımız 1992-1995 yıllarında yaşanan hazin savaşın şehitleri ve Aliya Izetbegoviç’in anıt mezarının bulunduğu şehitlik. Savaş şehitlerine Fatiha okuyup rehberimiz tarafından Bosna Hersek’in ilk cumhurbaşkanı Alija Izetbegoviç ve hayatı hakkında bilgi alıyoruz. Ardından Osmanlı döneminden kalmayı başarabilmiş arnavut kaldırımlı Boşnak – Türk mahallesinden geçerek Başçarşı yaya turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında göreceğimiz yerler ;
18.yy Boşnak mimarisi ile yapılmış Sebil
(Dileyen misafirlerimiz Saraybosna’nın simgesi ‘Sebil’ manzaralı ‘’Meşhur Tarihi Kahvana’’ da kahvelerini yudumlayabilirler. Ayrıca isteyen misafirlerimiz buradan tarihi Boşnak kahvesi de alabilirler.)
Osmanlı döneminden kalmayı başarak tek aktif sanat sokağı ‘’ Bakırcılar Sokak ‘’
Çarşı camii
Moriça Han ve içerisinde bulunan Genç Müslümanlar teşkilatı lokali ‘’Mladi Muslimani ‘’
Kanuni Sultan Süleyman’ın halaoğlu Gazi Hüsrev bey camii ve türbesi
Saat Kule
Kurşunlu Medrese
Gazi Hüsrev bey müzesi ve kütüphanesi
Avrupa’nın ilk umumi tuvaleti
1. Dünya savaşının çıktığı yer olarak bilinen Latin köprüsü
Fatih Sultan Mehmet adına yaptırılan Hünkar Camii
At meydanı - Okmeydanı
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan Bakır Baba Camii
Ortodoks Kilisesi
Alija Izetbegoviç parkı ve parkta sürekli satranç oynayan Saraybosna’lı emekliler
Ferhadiye Camii
Ferhadiye Caddesi ( Saraybosna’nın İstiklal Caddesi )
Musevi Sinagogu
Katolik Kilisesi – Katedral – İsa’nın Kalbi Kilisesi
Saraybosna gülleri ( Savaş zamanı bir bomba ile birden fazla kişinin hayatını kaybettiği noktalar )
Fırın yeri katliamının yapıldığı nokta
6 Nisan 1945 te Yugoslav ordusu tarafından Almanlan işgalindeki Saraybosna’nın kurtarılışı anısına yakılan sönmeyen ateş
5 Şubat 1994 te Pazar yeri katliamı olarak anılan ve 68 kişinin hayatını kaybettiği Markale Semt pazarı
Avusturya – Macaristan döneminde Hükumet Konağı ( Belediye binası ) olarak yaptırılan ve savaş dönemi yakılarak bir çok el yazması eserin kül olmasına neden olan Vjecnica ( Viyeçnitsa ) kütüphanesi
Yaya turumuzun ardından dileyen misafirlerimiz öğle yemeği olarak saç altında pişirilen Boşnak böreği alabilirler (öğle yemeği tavsiyemiz). Yemeğin ardından serbest zaman. Başçarşı’daki yaya turumuzun ardından dileyen misafirlerimiz Saraybosna’nın simgesi ‘Sebil’ manzaralı ‘’Meşhur Tarihi Kahvana’’ da kahvelerini yudumlayabilirler. Ayrıca isteyen misafirlerimiz buradan tarihi Boşnak kahvesi de alabilirler.
Daha sonra rehberimizin belirleyeceği saatte buluşarak otelimize hareket ediyoruz. Otelde 1 saat kadar dinlendikten akşam yemeğimizi Başçarşı’da bulunan yerel restoranımız da Boşnak köftesi ‘’ Cevabi ‘’ olarak alıyoruz. Ardından rehberimizin belirleyeceği saatte konaklamak üzere otelimize hareket ediyor ve günü bitiriyoruz.

Otelimizde alacağımız kahvaltımızın ardından saat 08.00’de Hersek bölgesinin en büyük ve güzel şehri olan Mostar şehri turunu yapmak üzere otelimizden ayrılıyoruz. Yolumuz üzerinde bulunan küçük beldelerin içinden geçerek ilk durağımız olan Konjic ( Konyits, Saraybosna – Konyits 50 km ) şehrine varıyoruz. Neretva nehri kenarına kurulmış 50 bin nüfuslu bu küçük şehirde 2. Dünya savaşında ve 92 – 95 savaşında hasar görmüş ve tadilatı TC Karayolları ve Tika tarafından yapılmış Osmanlı köprüsü, Kırık minareli camii, aslına uygun restore edilmiş mini çarşı göreceğimiz yerler arasındadır. Fotoğraf molamızın ardından yolculuğumuza devam ediyoruz.
İkinci durağımız Yugoslavya’nın kurucusu Josip Broz Tito’nun mareşal ünvanını aldığı savaşın yapıldığı şehir olan Jablanica. ( Yablanitsa, Konyits – Yablanitsa 23 km ) Aynı zamanda kuzu çevirmesi ile meşhur olan bu şehirde 1943 yılında Tito’nun Alman Nazilere karşı verdiği mücadele sonucu yıktığı köprü ve olayın cereyan ettiği bölgeyi görüyoruz. Ardından Poçitelj’e doğru yola çıkıyoruz.
Poçitelj ( Poçitely, Jablanica – Poçitely 76 km ) aslına uygun olarak restore edilmiş tipik bir Türk köyüdür. Hırvatistan sınırına 15 kilometre mesafede bulunan ve 1. Tvrko döneminden beri (1381) ayakta durmayı başarabilmiş bu köyde göreceğimiz yerler ;
Nöbet kulesine tırmanış ve muhteşem manzara seyri ( dileyen misafirler )
Savaş zamanı ağır hasar almış anca tekrar onarılarak hizmete girmiş köy camiisi
Hamam
Mevsimine göre bölgede yetişen meyvelerin satıldığı reyonlar
Ardından Buna nehri kaynağına 5 asır önce kurulmuş Alperenler Tekkesi’ne hareket ediyoruz. ( Blagaj tekkesi, Poçitely – Blagay tekkesi 24 km ) Dileyen misafirlerimiz kaynağına henüz ulaşılamamış ve saniyede 43.000 litreye kadar su çıkan Buna nehrine nazır yerel restoranımızda alabalık menüsü ile öğle yemeğini alabilirler(öğle yemeği tavsiyemiz). Ardından Sarı Saltuk tekkesi olarak ta bilinen tekkeyi ziyaret ediyoruz. Tekke içinde yer alan Ali paşa türbesi ve Sarı Saltuk’un türbesini ziyaret ediyor ve tipik Anadolu evi şeklinde inşa edilmiş iki katlı bu evde Bayanlar mescidi, Meydan odası, Erkekler için mescid ve zikir odası, Hamamcık ve halvethane ve mutfak olarak kullanılan odayı görüyoruz. Dileyen misafirlerimiz nehire nazır avluda Türk çayı içebilirler.
Daha sonra son durağımız olan Mostar şehrine hareket ediyoruz. ( Blagay – Mostar 12 km ) Yolumuzun üzerinde Mostar havalimanını ve Yugoslavya zamanında havalimanı karşısına yapılan ve uçaklar için sığınak olarak kullanılan askeri alanı görüyoruz. Bu alan havalimanının hemen karşısındaki tepeciğin içi oyularak uçakların saklanması için hazırlanmıştır. Mostar’a varışımızla birlikte yaya olarak turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında görülecek yerler ;
Şehit camiisi ve avlusundaki mezarlık. Bu mezarlığın bir özelliği de savaş esnasında Müslüman Boşnaklar ile birlikte omuz omuza çarpışan Hırvat ve Sırp Mostar’lıların da metfun bulunmasıdır.
Bölgeye özel nehirden toplanan taşlarla işlenmiş kaldırımlı Mostar çarşısı
Koski Mehmet Paşa camii. Bu cami köprünün en güzel fotoğrafının çekildiği camidir.
Türkiye Cumhuriyeti Mostar Başkonsolosluğu
Mostar Köprüsü – 1566 yılında Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin tarafından yapılan ve 1993 te yıkılan ancak 2004 yılında tekrar restore edilen tek kemerli köprüdür.
Tara Kulesi – Bu kuleler zamanında köprü güvenliğini sağlayan ekiplere mahsusken günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.
Kriva Cuprija – Eğri köprü
Tabakhane camii ve hamamı – Zamanında deri işiyle uğraşan eşrafın diğer camilerdeki cemaate koku olarak rahatsızlık vermemesi adına kendilerine özel yaptırdıkları ve altından sular akan camidir.
Mostar’da alışveriş ve şehrin tadını çıkarmak için serbest zaman. Daha sonra rehberimizin belirleyeceği zamanda buluşup Saraybosna’ya doğru yola çıkıyoruz. Yolumuzun üzerinde bulunan Jablanica kasabasında meşhur kuzu çevirmecilerde akşam yemeğimizi kuzu çevirme menüsü olarak alıyoruz. Ardından Saraybosna’ya hareket. Varışımızla birlikte konaklama otelimizde.

Otelimizde alacağımız kahvaltımızın ardından saat 09.00’da Vezirler şehri olarak bilinen ve orta Bosna’da yer alan Travnik şehrine hareket. Yol boyunca Karadeniz’i andıran yemyeşil dağların arasından ve yine yol boyunca bizlere eşlik eden Bosna nehri kıyısından yapacağımız yolculuğun ardından Visoko şehrinden geçerken, meşhur Bosna Piramitlerini izliyoruz. Piramitlerin tarihi, bölgeye MS 600 yıllarında gelmeye başlayan Slav kavimlerinden önce Balkanlar´da yerleşik bulunan İlliryalılardan bile daha öncesine dayandığına dair bir teori bulunmaktadır.
Travnik şehrine varış. ( Saraybosna – Travnik 90 km ) Travnik şehri yaya turumuzda göreceğimiz yerler ;
Elçi İbrahim Paşa medresesi.
Plava Voda – Göksu nehri ve kaynağı
Travnik kalesi – Kale içinde yöresel kıyafet sergisi, eski Travnik fotoğrafları sergisi, mini anfitiyatro, Yıkık camii kalıntıları ve minaresi göreceğimiz yerlerdir. Şehrin en güzel manzara fotoğrafını bu kaleden çekiyoruz.
Alaca Cami ( Şarena Dzamija ) ve arastası
Travnik çarşısı
92 – 95 savaşında şehit olmuş ilk Türk olan Selami Yurdan’ın kabri
Günümüze ulaşmayı başarabilmiş vezirlerin türbeleri
Saat kulesi
Dileyen misafirlerimiz turumuzun ardından çarşı içerisinde yer alan restoranda Travnik’in meşhur köftesinden oluşan menü ile öğle yemeğini alabilirler(öğle yemeği tavsiyemiz). Serbest zamanın ardından Saraybosna’ya doğru yola çıkıyoruz. Yolumuzun üzerinde bulunan ve 16 Nisan 1993 yılında çok büyük acılara ev sahipliği yapmış Ahmiçi köyüne uğruyoruz. ( Travnik – Ahmiçi 20 km ) Ahmiçi köyü camiisi avlusunda yapılmış olan şehitler anıtı ve yapılan katliamın fotoğraflarının bulunduğu sergi salonunu ziyaret ediyoruz. En küçüğü 3 aylık ve en yaşlısı 86 yaşında öldürülen 116 kişi ve hikayelerini rehberimizden dinledikten sonra Saraybosna’ya hareket. Varışımızla birlikte akşam yemeklerimizi almak üzere yerel restoranımıza geçiyoruz. Yemeğimizin ardından otelimize hareket ve konaklama.

Otelimizde alacağımız kahvaltımızın ardından saat 09.00’da otelimizden check out yaparak ayrılıyoruz. İlk olarak 1984 yılı kış olimpiyatlarının yapıldığı İgman dağı eteklerinde Bosna nehrinin kaynağı olan milli park ‘’ Vrelo Bosne ‘’ ya varış. Kuğuların, yaban ördeklerinin özgürce yaşadığı bu doğal parkta su kaynakları, yeşilin ve mevsimine göre sonbaharın her tonunu görme imkanı buluyoruz. Serbest zamanın ardından otobüsümüz ile 92 – 95 yılları arasında yapılan savaşta Boşnakların en kritik hamlelerinden biri olan ve havalimanının altına kazılan Yaşam tünelini ziyaret ediyoruz. Savaşın seyrini değiştiren ve tarihin en uzun kuşatması ( 4 yıl 4 ay ) sayılan Saraybosna kuşatmasını yaran bu tünel ve müzesinde orijinal görüntülerden hazırlanmış 15 dk lık bir video ile savaşı hissediyoruz. Fotoğraf galerisi, savaş haritası ve savaş zamanında kullanılan araç gerecin sergilendiği bu müzeyi gezdikten sonra havalimanına hareket. Pasaport ve gümrük işlemlerinin ardından tarifeli uçuşumuz ile İstanbul’a hareket ediyoruz. Böylelikle Bosna Hersek turumuzun sonuna gelmiş oluyoruz.