THY …... tarifeli uçağı ile İstanbul’dan hareket. ..... (yerel saat) Saraybosna’ya varış. Havalimanında bizleri bekleyen transfer aracı ile rehberimiz eşliğinde 92 – 95 yılları arasında yapılan savaşta Boşnakların en kritik hamlelerinden biri olan ve havalimanının altına kazılan Yaşam tünelini ziyaret ediyoruz. Savaşın seyrini değiştiren ve tarihin en uzun kuşatması ( 4 yıl 4 ay ) sayılan Saraybosna kuşatmasını yaran bu tünel ve müzesinde orijinal görüntülerden hazırlanmış 15 dk lık bir video ile savaşı hissediyoruz. (Bölgenin yoğun olmasından dolayı turun aksamaması adına rehber uygun görürse Savaş Tüneli turu yapılacaktır yada yapılamayacaktır). Fotoğraf galerisi, savaş haritası ve savaş zamanında kullanılan araç gerecin sergilendiği bu müzeyi gezdikten sonra Başçarşı’ya hareket. Yolumuzun üzerinde halen savaş zamanı yapılan bombardımanın izleri bulunan binaları, Avrupa’nın ilk elektrik motorlu tramvay hattı olan ve Saraybosna’yı halen aktif olarak baştan başa dolaşan tramvay hattını, Tito dönemi Yugoslavya Halk Ordusu’na ait ancak günümüzde Saraybosna üniversite kampüsü olarak kullanılan binaları, ABD’nin dünyanın en büyük ikinci büyükeçiliği binasını, Saraybosna şehir müzesini, Parlemento binasını, Arap yatırımcılar tarafından yapılan ve bölgenin en büyük AVM sini görerek Başçarşı’ya varıyoruz. İlk durağımız 1992-1995 yıllarında yaşanan hazin savaşın şehitleri ve Aliya Izetbegoviç’in anıt mezarının bulunduğu şehitlik. Savaş şehitlerine Fatiha okuyup rehberimiz tarafından Bosna Hersek’in ilk Cumhurbaşkanı Alija Izetbegoviç ve hayatı hakkında bilgi alıyoruz. Ardından Osmanlı döneminden kalmayı başarabilmiş Arnavut kaldırımlı Boşnak – Türk mahallesinden geçerek Başçarşı yaya turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında göreceğimiz yerler ;
18.yy Boşnak mimarisi ile yapılmış Sebil
(Dileyen misafirlerimiz Saraybosna’nın simgesi ‘Sebil’ manzaralı ‘’Meşhur Tarihi Kahvana’’ da kahvelerini yudumlayabilirler. Ayrıca isteyen misafirlerimiz buradan tarihi Boşnak kahvesi de alabilirler.)
Osmanlı döneminden kalmayı başarak tek aktif sanat sokağı ‘’ Bakırcılar Sokak ‘’
Çarşı camii
Moriça Han ve içerisinde bulunan Genç Müslümanlar teşkilatı lokali ‘’ Mladi Muslimani ‘’
Kanuni Sultan Süleyman’ın halaoğlu Gazi Hüsrev bey camii ve türbesi
Saat Kule
Kurşunlu Medrese
Gazi Hüsrev bey müzesi ve kütüphanesi
Avrupa’nın ilk umumi tuvaleti
1. Dünya savaşının çıktığı yer olarak bilinen Latin köprüsü
Fatih Sultan Mehmet adına yaptırılan Hünkar Camii
At meydanı - Okmeydanı
Bursa Büyükşehir Belediyesi tarafından yaptırılan Bakır Baba Camii
Ortodoks Kilisesi
Alija Izetbegoviç parkı ve parkta sürekli satranç oynayan Saraybosna’lı emekliler
Ferhadiye Camii
Ferhadiye Caddesi ( Saraybosna’nın İstiklal Caddesi )
Musevi Sinagogu
Katolik Kilisesi – Katedral – İsa’nın Kalbi Kilisesi
Saraybosna gülleri ( Savaş zamanı bir bomba ile birden fazla kişinin hayatını kaybettiği noktalar )
Fırın yeri katliamının yapıldığı nokta
6 Nisan 1945 te Yugoslav ordusu tarafından Almanlan işgalindeki Saraybosna’nın kurtarılışı anısına yakılan sönmeyen ateş
5 Şubat 1994 te Pazar yeri katliamı olarak anılan ve 68 kişinin hayatını kaybettiği Markale Semt pazarı
Avusturya – Macaristan döneminde Hükumet Konağı ( Belediye binası ) olarak yaptırılan ve savaş dönemi yakılarak bir çok el yazması eserin kül olmasına neden olan Vjecnica ( Viyeçnitsa ) kütüphanesi
Başçarşı’daki yaya turumuzun ardından dileyen misafirlerimiz Saraybosna’nın simgesi ‘Sebil’ manzaralı ‘’Meşhur Tarihi Kahvana’’ da kahvelerini yudumlayabilirler. Ayrıca isteyen misafirlerimiz buradan tarihi Boşnak kahvesi de alabilirler. Serbest zamanın ardından yerel restoranımızda akşam yemeğimizi alıyor ve otelimize konaklamak üzere geçiyoruz.

Otelimizde alacağımız kahvaltımızın ardından saat 09.00’da Vezirler şehri olarak bilinen ve orta Bosna’da yer alan Travnik şehrine hareket. Yol boyunca Karadeniz’i andıran yemyeşil dağların arasından ve yine yol boyunca bizlere eşlik eden Bosna nehri kıyısından yapacağımız yolculuğun ardından Visoko şehrinden geçerken, meşhur Bosna Piramitlerini izliyoruz. Piramitlerin tarihi, bölgeye MS 600 yıllarında gelmeye başlayan Slav kavimlerinden önce Balkanlar´da yerleşik bulunan İlliryalılardan bile daha öncesine dayandığına dair bir teori bulunmaktadır. Travnik şehrine varış. ( Saraybosna – Travnik 90 km ) Travnik şehri yaya turumuzda göreceğimiz yerler ;
Elçi İbrahim Paşa medresesi.
Plava Voda – Göksu nehri ve kaynağı
Travnik kalesi – Kale içinde yöresel kıyafet sergisi, eski Travnik fotoğrafları sergisi, mini anfitiyatro, Yıkık camii kalıntıları ve minaresi göreceğimiz yerlerdir. Şehrin en güzel manzara fotoğrafını bu kaleden çekiyoruz.
Alaca Cami ( Şarena Dzamija ) ve arastası
Travnik çarşısı
92 – 95 savaşında şehit olmuş ilk Türk olan Selami Yurdan’ın kabri
Günümüze ulaşmayı başarabilmiş vezirlerin türbeleri
Saat kulesi
Serbest zamanın ardından Saraybosna’ya doğru yola çıkıyoruz. Yolumuzun üzerinde bulunan ve 16 Nisan 1993 yılında çok büyük acılara ev sahipliği yapmış Ahmiçi köyüne uğruyoruz. ( Travnik – Ahmiçi 20 km ) Ahmiçi köyü camiisi avlusunda yapılmış olan şehitler anıtı ve yapılan katliamın fotoğraflarının bulunduğu sergi salonunu ziyaret ediyoruz. En küçüğü 3 aylık ve en yaşlısı 86 yaşında öldürülen 116 kişi ve hikayelerini rehberimizden dinledikten sonra Saraybosna’ya hareket. Varışımızla birlikte akşam yemeklerimizi almak üzere yerel restoranımıza geçiyoruz. Yemeğimizin ardından otelimize hareket ve konaklama.

07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket. Kahvaltımızın ardından, otelimizden ayrılıyor ve Mostar turumuza başlıyoruz. İlk durağımız olan Konjic (Saraybosna - Konjic – 50 KM) şehrine varıyoruz. Neretva nehri kenarına kurulmış 50 bin nüfuslu bu küçük şehirde 2. Dünya savaşında ve 92 – 95 savaşında hasar görmüş ve tadilatı TC Karayolları ve Tika tarafından yapılmış Osmanlı köprüsü, Kırık minareli camii, aslına uygun restore edilmiş mini çarşı göreceğimiz yerler arasındadır. Fotoğraf molamızın ardından yolculuğumuza devam ediyoruz. Sıradaki durağımız Yugoslavya’nın kurucusu Josip Broz Tito’nun mareşal ünvanını aldığı savaşın yapıldığı şehir olan Jablanica. (Konyits, Jablanica – Konjic 23 KM)) Aynı zamanda kuzu çevirmesi ile meşhur olan bu şehirde 1943 yılında Tito’nun Alman Nazilere karşı verdiği mücadele sonucu yıktığı köprü ve olayın cereyan ettiği bölgeyi görüyoruz. Daha sonra Buna nehri kaynağına 5 asır önce kurulmuş Alperenler Tekkesi’ne hareket ediyoruz. (Yablanitsa, Blagaj – Jablanica 59 KM) Yolumuzun üzerinde Mostar havalimanını ve Yugoslavya zamanında havalimanı karşısına yapılan ve uçaklar için sığınak olarak kullanılan askeri alanı görüyoruz. Bu alan havalimanının hemen karşısındaki tepeciğin içi oyularak uçakların saklanması için hazırlanmıştır. Kaynağına henüz ulaşılamamış ve saniyede 43.000 litreye kadar su çıkan Buna nehri kaynağına kurulmuş Sarı Saltuk tekkesi olarak da bilinen tekkeyi ziyaret ediyoruz. Tekke içinde yer alan Ali paşa türbesi ve Sarı Saltuk’un türbesini ziyaret ediyor ve tipik Anadolu evi şeklinde inşa edilmiş iki katlı bu evde Bayanlar mescidi, Meydan odası, Erkekler için mescid ve zikir odası, Hamamcık ve halvethane ve mutfak olarak kullanılan odayı görüyoruz. Dileyen misafirlerimiz nehire nazır avluda Türk çayı içebilirler. Bugünkü son durağımız Mostar şehri. (Blagaj–Mostar 12 km ) Turumuz esnasında görülecek yerler ;
Şehit camiisi ve avlusundaki mezarlık. Bu mezarlığın bir özelliği de savaş esnasında Müslüman Boşnaklar ile birlikte omuz omuza çarpışan Hırvat ve Sırp Mostarlıların da metfun bulunmasıdır.
Bölgeye özel nehirden toplanan taşlarla işlenmiş kaldırımlı Mostar çarşısı
Koski Mehmet Paşa camii. Bu cami köprünün en güzel fotoğrafının çekildiği camidir.
Türkiye Cumhuriyeti Mostar Başkonsolosluğu
Mostar Köprüsü – 1566 yılında Mimar Sinan’ın öğrencisi Mimar Hayrettin tarafından yapılan ve 1993 te yıkılan ancak 2004 yılında tekrar restore edilen tek kemerli köprüdür.
Tara Kulesi – Bu kuleler zamanında köprü güvenliğini sağlayan ekiplere mahsusken günümüzde müze olarak hizmet vermektedir.
Kriva Cuprija – Eğri köprü
Tabakhane camii ve hamamı – Zamanında deri işiyle uğraşan eşrafın diğer camiilerdeki cemaate koku olarak rahatsızlık vermemesi adına kendilerine özel yaptırdıkları ve altından sular akan camiidir.
Akşam yemeğimizi yerel restoranımızda aldıktan sonra konaklama Mostar’daki otelimizde.

07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket. Kahvaltının ardından, Karadağ’a hareket ediyoruz. Stolac– Ljubinje– Trebinje kasabalarının içlerinden geçerek Bosna Hersek’ten çıkış yapıyoruz. Karadağ sınırını geçtikten sonra( Mostar – Kotor 186 KM ) UNESCO tarafından koruma altına alınmış ortaçağ şehri Kotor’a varmış oluyoruz. Kotor’da yerel rehberimiz eşliğinde yapacağımız şehir turunda göreceğimiz yerler ;
Silah Meydanı
Saat Kulesi
Utanç Sütunu
Aziz Trifun Katedrali
Zanaatçılar Sokağı
Tulumba Çeşmeleri
Nehir Kapısı
Aziz Luka meydanı
Yolculuğumuz Budva’ya doğru devam ediyor. (Budva – Kotor 22 KM) Budva’da yerel rehberimiz eşliğinde yapacağımız yaya turumuz esnasında görülecek yerler ;
Budva Kalesi
Napolyon tarafından yaptırılmış hisar
Kale içi ortaçağdan beri orijinal haliyle korunmuş dükkanlar
Katolik Kilisesi
Ortodoks Kilisesi
Marina
Budva’da alışveriş için verdiğimiz serbest zamanın ardından St Stefan adasına varıyoruz. (Budva – St Stefan 11 KM) Muhteşem manzarayı ölümsüzleştirmek için burada vereceğimiz fotoğraf molasından sonra Karadağ’ın başkenti Podgorica’ya kısa bir yolculuğun ardından varıyoruz. Başkent Podgorica’da yerel restoranımızda akşam yemeğimizi alıyor ve otelimize geçiyoruz.
(İşkodra konaklaması yapılması halinde Podgorica’ya uğranılmayacaktır)

Kahvaltının ardından başkent Podgorica’da otobüsümüzle panoramik şehir turu. Turumuz esnasında ;
Cumhurbaşkanlığı
Azerbaycan tarafından yaptırılan şehir parkı
Milenyum köprüsü
Kral Nikola Heykeli
Ardından sınır kapısından geçerek Arnavutluk’a giriş yapıyoruz. Arnavutluk ve Karadağ arasında sınırı oluşturan İşkodra gölü yanına kurulmuş İşkodra şehri ilk durağımız. (Porgorica– İşkodra 55 KM) 435 yıl Osmanlı hakimiyeti altında kalmış ve stratejik olarak balkanların en önemli şehirlerinden biri olan bu şehirde şehir kalesi ve surlarını göreceğiz. Şehir merkezinde vereceğimiz molada kısa bir yürüyüş turu yapacağız. Merkezde serbest zamanın ardından, başkent Tiran’a doğru yolumuza devam ediyoruz. (İşkodra - Tiran 115 KM) 1614 yılında Süleyman paşa tarafından imar edilen ve 1920 yılından itibaren Arnavutluk’un başkenti olan Tiran’da otobüsümüzle yapacağımız panoramik turumuzda göreceğimiz yerler ;
Türkiye Cumhuriyeti Büyükelçiliği
ABD büyükelçiliği
Diyanet vakfı tarafından finanse edilen 4 şerefeli Namazgah camii inşaası
Tiran’ın kurucusu Süleyman Paşa’nın heykeli
Tiran şehir meydanı
Ethem bey camii
Saat Kulesi
Ulusal Müze
Üniversite Binası
Opera ve Bale Binası
Meydanda bulunan ve Arnavutların milli kahramanı Skender Beg heykeli
Parlemento ve Bakanlık binaları
Cumhurbaşkanlığı Köşkü
Tiran turumuzun ardından sıradaki durağımız Elbasan. (Tiran - Elbasan 42 KM) Otobüsümüzle şehrin içinden geçiyor ve şehir merkezinde bulunan Elbasan Kalesinde mola veriyoruz. Kale etrafında bulunan Türk sokakları ve Hünkar camiini gördükten sonra yolculuğumuz Kafasan sınır kapısına doğru devam ediyor. 1945 – 1985 yılları arasında ülkeyi yönetmiş meşhur diktatör Enver Hoca tarafından yaptırılmış ve sayıları 300.000 civarında olduğu söylenen ‘’ Bunker ‘’ adı verilen mantar şeklinde beton sığınakları görüyoruz. Daha sonra Kafasan sınır kapısından geçerek Makedonya’ya giriş yapıyoruz. Makedonya’daki ilk durağımız, Ohrid gölünün batı kıyısında bulunan ve nüfusunun çoğunu müslümanların oluşturduğu Struga kasabası. (Elbasan - Struga 78 KM) Struga’da Ohrid gölünden doğan Kara Drim nehri ve kaynağını görüyor ve rehberimizden Struga hakkında genel bilgi alıyoruz. Şairler şehri olarak da bilinen bu şehirde fotoğraf için serbest zamanın ardından Ohrid’e doğru devam ediyoruz. (Struga - Ohrid 14 KM) Ohrid’e varışımızla birlikte Ohrid gölüne nazır yerel restoranımızda alacağımız akşam yemeğimizin ardından konaklama Ohrid’teki otelimizde.

Kahvaltımızın ardından Osmanlı’nın Balkanlar’daki önemli üslerinden biri olmuş tarihi Ohrid şehrini tanıtan bir tur gerçekleştireceğiz. Turumuz esnasında göreceğimiz yerler ;
11 Asırlık çınar
Zeynel Abidin Paşa Tekkesi ( Halveti Tekkesi )
Ali Paşa Camii
Şehir Meydanı ve İnci Dükkanları ile meşhur Ohrid Çarşısı
Ohrid Pazar yeri
Aziz Klement Heykeli
Safranbolu’yu andıran sokaklarda MÖ 2. Asırda Çin’de uygulanan teknikle kağıt yapımı görebileceğimiz dükkan
Ayasofya Kilisesi
Antik Tiyatro
Turumuzun ardından Kanuni Sultan Süleyman döneminde yapılmış şirin bir kasaba şehri olan Kalkandelen’e (Tetovo) otobüsümüzle geçiyoruz. ( Ohrid - Kalkandelen 130 KM ) Kalkandelen’de iki önemli durağımızdan birincisi 1833 yılında Abdurrahman paşa tarafından yaptırılan Alaca Camisini geziyoruz. Caminin hayvan kanı, bitki kökleri ve yumurta akı karıştırılarak oluşturulan boya ile yapılmış iç ve dış süslemeleri sizleri büyüleyecek. Süslemeler Osmanlı eserlerinde nadir raslanan Barok tarzıdır. Ardından aracımızla dönemin buradaki Bektaşî merkezi Harabati Baba Tekkesi. Tekkenin 20 yıllık bekçisi ve bakıcısı Tetovalı Cemali’den tekke hakkında bilgi aldıktan sonra tekkenin diğer köşesinde mukim Bektaşi dervişi Abdulmuttalip’in yanına geçiyor ve tekkenin tarihini ve yapılan çalışmaları bir de ondan dinliyoruz. Rehberimizin belirlediği saatte Makedonya’nın başkenti Üsküp’e hareket ediyoruz. (Kalkandelen– Üsküp 40 KM) Üsküp’e varışımızla birlikte yerel restoranımızda akşam yemeğimizi alıyoruz. Daha sonra konaklama Üsküp’teki otelimizde.
Dileyen misafirlerimiz geceleri çok güzel ışıklandırılan bu şehrin tadını çıkarmak üzere yemekten sonra merkezde vakit geçirebilirler.

07:00 Kahvaltı. 08:00 Otelden hareket Kahvaltımızın ardından otelimizden check out yaparak ayrılıyor ve ilk olarak Üsküp’ün eteklerine kurulmuş olan Vodno dağına çıkıyor ve şehri tepeden görme imkanı buluyoruz. Vodno dağına çıkarken kendinizi Bursa Çekirge yolunda hissedeceksiniz. Daha sonra Üsküp’ün doğa harikası Matka Kanyonuna hareket ediyoruz. (Matka Kanyonu Cumartesi – Pazar veya resmi tatil gününe denk gelmesi durumunda bölgenin yoğnluğuna göre rehber inisiyatif alma hakkına sahiptir) Burada dileyen misafirlerimiz tekne turuna katılabilir ve kahve içebilirler. Matka Kanyonu turumuzun ardından Üsküp kalesi yakınında otobüsümüzden iniyor ve şehir turumuza başlıyoruz. Osmanlı İmparatorluğunun 500 yıldan fazla hüküm sürdüğü ve hala eski halini koruyabilmiş orijinal adı ile Üsküp Türk Çarşısında yayan olarak turumuza başlıyoruz. Turumuz esnasında göreceğimiz yerler ;
Mustafa Paşa Camii
Kuyumcular Sokak
Arasta Camii
Vardar Nehri üzerine inşa edilmiş ve Üsküp’ün simgesi Taşköprü
Türk ve Yahudi Mahallesi
Davut Paşa Hamamı
Çifte Hamam
Murat Paşa camii
Sulu Han
Kapan Han
Kurşunlu Han
2011 de Yunanistan’la isim krizine neden olan devasa Büyük İskender Heykeli
Büyük İskender’in babası 2. Filip Heykeli
Vardar Nehri
Makedonya Arkeoloji Müzesi ve Arşiv binası
Ulusal Tiyatro Binası
Direniş Müzesi
Kiril alfabesini bulan azizler Kiril ve Metodi’nin heykelleri,
17. Yy dan kalma Aziz Spas Kilisesi
Rahibe teresa anıtı ve Teresa müzesi
1963 depreminde yıkıldığı hali ile duran Eski Tren İstasyonu binası
Yaya turumuzun ardından serbest zaman. Rehberimizin belirlediği saatte tekrar buluşuyor ve 2008 Şubatı’nda Sırbistan’dan tek taraflı olarak bağımsızlığını ilan etmiş ve Türkiye’nin de aralarında olduğu birçok devlet tarafından tanınmış olan, Osmanlı tarihinde de birçok dönemde kilit roller üstlenmiş Kosova’nın başkenti Priştina’ya hareket. Yolumuz üzerinde bulunan ve 1989 yılında Yugoslavya devlet başkanı Slobodan Miloşeviç’in Kosova savaşının 600. Yıldönümü nedeniyle seçim startını verdiği ve daha sonra Yugoslavya’nın sonunu getirecek olan ‘’ Büyük Sırbistan ‘’ ifadesinin ilk defa kullandığı mitingin yapıldığı meydan ve meydanda bulunan anıtı görüyoruz. Ardından 1389 yılında Kosova savaşında şehit düşmüş Osmanlı Padişahı 1. Murad Hüdavendigar’ın iç organlarının gömülü olduğu türbeyi ziyaret ediyoruz. Türbenin hemen yanında bulunan ve müze olarak kullanılan Selamlık binasını da ziyaret ediyoruz. Bina içerisinde 1911 yılında balkanları son ziyaret eden Osmanlı Padişahı Sultan Reşad’ın ziyaret fotolarını görme imkanı buluyoruz. Ardından Prizren şehrine hareket ve akşam yemeği akabinde konaklama otelimizde.

09:00 Kahvaltı. 10:00 Otelden hareket. Kahvaltımızın ardından otelimizden check out yaparak ayrılıyor ve turumuza başlıyoruz. Osmanlı’nın bir çok eserinin bulunduğu Kosova’nın ikinci büyük şehri olan Prizren’de rehberimiz eşliğinde yapacağımız bu turda göreceğimiz yerler ;
Halveti tekkesi
Gazi Mehmet Paşa hamamı
Fatih Sultan Mehmed’in ordusu ile namaz kıldığı Namazgah
Bayraklı camii
Maraş semti ve Maraş köprüsü
400 yıllık büyük çınar
Emin paşa camii
TC Prizren Başkonsolosluk binası
Bistrica ( Akdere ) üzerinde bulunan Taş Köprü
Şadırvan meydanı
Sinan Paşa camii
Aziz Gorgi ve Katolik Kiliseleri
Camisi Yugoslavya zamanında yıkılmış ancak minaresi ayakta kalmayı başarabilmiş Arasta camii Minaresi
Savaşın yıkıcı etkilerini hala görebildiğimiz Sırp mahallesi
Serbest zamanın ardından otobüsümüzle Priştine Uluslararası Adem Yaşari Havalimanı’na hareket. Pasaport ve gümrük işlemlerinin ardından THY ........... tarifeli uçağı ile İstanbul’a hareket. Saat ............... ‘ da İstanbul’a varış. Böylelikle turumuzun sonuna gelmiş oluyoruz.